Kalkuloza najčešće je oboljenje koje nastaje usled poremećaja u mehanizmu pražnjenja, nedovoljnog pražnjenja, kao i hemijskog poremećaja u samoj žuči
Osnovna funkcija žučne kese, vrlo važnog organa u ljudskom telu je da čuva žuč, odnosno sok za varenje koji proizvodi jetra i koji razgrađuje masnu hranu. Kada se poremeti ravnoteža u ovom procesu, dolazi do komplikacija, a najčešća je kamen u žuči, koji, u stvari, predstavlja kristalizovan suvišni holesterol. Koliko je ovaj organ važan i kako dolazi do patoloških procesa, za čitaoce „Života plus” objašnjava specijalista opšte hirurgije dr Zoran Ražnatović iz Klinike za digestivnu hirurgiju (Prva hirurška) KCS.
- Žučna kesa je kruškoliki rezervoar žuči, smešten u istoimenom udubljenju desnog režnja jetre. Dugačka je 7-10 centimetra, široka 3 do 4 na najširem delu i zapremine je od 30 do 50 mililitara. Anatomski posmatrano žučna kesa ima dno, telo, levkasto suženje na prelazu tela u vrat, Hartmanov špag, odnosno vrećasto ispupčenje gde se najčešće zaglavljuje kamen i vrat koji se nastavlja u cistični kanal. Sam cistični kanal je dužine 3-4 centimetra i uliva se u glavni hepatični vod, formirajući zajedno glavni žučni vod koji žuč sprovodi u dvanaestopalačno crevo.
Da li su žučne kese kod svih iste?
- Ovaj deo tela ima brojne i raznovrsne varijacije koje nastaju u četvrtoj nedelji embrionalnog razvoja. Shodno tome, „normalan” izgled žučne kese sreće se u 70% slučajeva. One mogu biti presavijene, dvostruke, levostrane, a u izuzetno retkim situacijama žučna kesa može i da nedostaje. Zapravo, samo trećina obolelih ima klasičan anatomski položaj i pravac cističnog kanala. U 20% slučajeva cistični kanal je kraći, što je veoma važno zbog mesta spajanja sa glavnim žučnim vodom, ukoliko treba da se izvede intervencija.
Šta je žuč?
- Žuč je sok koji učestvuje u varenju. Proizvodi se u jetri, a čuva u žučnoj kesi. Osim što učestvuje u apsorpciji masti, pomaže i u izlučivanju holesterola, bilirubina, gvožđa i bakra. Žučne kiseline su glavna aktivna komponenta žuči, izlučuju se u dvanaestopalačno crevo i efikasno reasorbuju, odnosno vraćaju u završni deo tankog creva, odakle venskim putem ponovo dospevaju u jetru. Ovo kruženje se naziva enterohepatična cirkulacija, dnevno se obavi pet do deset ciklusa, pri čemu se u jetri ponovo sintetiše samo 3% žučnih kiselina. Žučna kesa može da apsorbuje do 90% vode iz žuči. Može da poveća i do deset puta koncentraciju žučnih soli, bilirubina i holesterola.
Kako se žučna kesa prazni?
- Za njeno efikasno pražnjenje neophodno je da postoji jaka kontrakcija zida žučne kese i relaksacija Odijevog sfinktera, odnosno opuštenost na mestu ušća glavnog žučnog voda u dvanaestopalačno crevo. Sve to dešava se za vreme konzumiranja masne hrane. Tom prilikom žučna kesa prazni do 75% zapremine, a odmah po završenom obroku ponovo počinje da skuplja i skladišti žuč do narednog obroka. Žučna kesa ima svoje kontrakcije i u mirnoj fazi, što je važno za mešanje žuči, ali tada Odijev sfinkter ne dozvoljava njeno oticanje.
Koje je karakteristično oboljenje ovog organa?
- To je kalkuloza, odnosno stvaranje kamena u žučnoj kesi, koja nastaje usled poremećaja u mehanizmu pražnjenja, nedovoljnog pražnjenja, kao i hemijskog poremećaja u samoj žuči. Postoji holesterolska i pigmentna kalkuloza. Holesterolski kamenčići češći su i javljaju se u 70 do 80% slučajeva. Retko su čisti jer u sebi sadrže obično žučne pigmente, kalcijum i matriks od mukoproteina. Pigmentni su više zastupljeni na azijskom području, manji su, nepravilni i mekši. Postoje crni kamenčići sastavljeni od polimerizovanog kalcijum bilirubinata i braon koji su povezani sa inflamacijom, odnosno zapaljenjem. Osnovna upalna stanja koja dovode do promena na žučnoj kesi su akutni i hronični holecistitis, odnosno zapaljenje zida žučne kese, takođe uzrokovano postojanjem kamenčića unutar nje koji ometaju normalno funkcionisanje.
Na sledećoj strani pročitajte koji su simptomi upale i kako ih sprečiti...
