Bol u vratu ili duž kičmenog stuba može da ima različite uzroke. On nastaje zbog upale i grča u brojnim mekim tkivima npr. u mišićima, ligamentima, kapsulama zglobova i pripojima ovih struktura.
Povezan je sa: nepravilnim držanjem; traumama; slabim mišićima koji drže posturu (duboki mišići oko kičme, mišići leđa, vrata i trbuha,...); stalnim opterećenjem kičme (prekomerna telesna težina, opterećenja na poslu, nepravilni pokreti saginjanja i dizanja tereta, tokom sportskih aktivnosti,...).
Takođe bolest može početi i okviru raznih reumatskih bolesti ili nakon povreda. Tegobe vezane za kičmeni stub su česte u bolestima koje napadaju veći broj organa npr. sistemske autoimune bolesti, osteoporoza, neke bolesti krvi, maligne bolesti, bolesti koje duže vreme dovode do smanjenog kretanja.... Mnoge bolesti okolnih organa mogu izazivati bol koji imitira bolesti kičmenog stuba (bubrezi, materica, jajnici,...). Gore navedene bolesti se obično neurohirurški ne leče i ređe izazivaju neurološka oštećenja, objašnjava prof. mr Željko Kojadinović za Stetoskop.
On ističe da je važno sprečiti da bol traje neprekidno 3-6 meseci. "Ukoliko hronični bol dugo traje, on može postati bolest za sebe. U tim slučajevima, i kada se izleči uzrok bola, bol ostaje.
Ovo se tumači različitim promenama u nervnom sistemu (tkivima oko kičmenog stuba, korenu živca, čak i u mozgu). Do ovih promena dovodi primarni uzrok, ali i dugotrajno trpljenje bola. Zbog toga je važno da se, pošto-poto, spreči da značajan bol neprekidno traje duže od 3-6 meseci.
U nerohirurgiji je važno ustanoviti 3 tipa procesa na kičmi koja se mogu lečiti hirurški. To su:
A - Patološke promene koje vrše pritisak na nervne strukture (kičmenu moždinu ili korene živaca);
B - Nestabilnost delova kičmenog stuba
C - Drugi, hirurški rešiv, uzrok bola.
Najčešće patološke promene koje vrše pritisak na nervne strukture nastaju kao posledica degeneracije unutar kičmenog stuba (diskova, pršljenova, zglobova, ligamenata...). Ređe su posredi tumori, infekcije, urođene anomalije, povrede... Ove promene najčešće, pored bolova, izazivaju i neka neurološka oštećenja.
Degenerativne promene mogu zahvatiti diskove. U njima tokom godina dolazi do "zamora materijala" kao posledica opterećenja i lošijeg sastava diska (disk manje otporan na ponavljana opterećenja se može naslediti). Disk se sastoji iz središnjeg dela (nucleus pulposus) koji služi kao amortizer, a bogatiji je vodom i perifernog prstena koji daje čvrstinu disku.
U slučaju degeneracije središnji deo gubi vodu, periferni prsten puca. Tada dijagnoza procesa na kičmi može da glasi: hernijacija diska, Protrusio disci, Prolapsus disci, ekstruzija diska, diskus hernija, kičmena kila… U kliničkom smislu, ovo može da odgovara dijagnozama: Radiculopathia, Radiculomyelopathia, Sy cervicobrachiale...
Lečenje može biti simptomatsko, fizikalno ili hirurško
Cilj lečenja je da se deo koji vrši pritisak na nervnu strukturu odmakne od nje. Kod vratne kičme, kao i kod slabinske, glavno je pitanje, ako pacijent ima dijagnozu diskus hernije - operisati ili ne?
Kod vratne kičme, ukoliko dominira rast koštanih izraštaja (osteofita), najčešće se radi odstranjenje kompletnog diska i ovih izraštaja operacijom od napred. Umesto odstranjenog diska ubacuje se transplantat karlične kosti, veštački materijali ili proteza.
Kičmena nestabilnost je najčešće rezultat povrede ili degenerativnih promena. Ona podrazumeva svaku promenu odnosa između pršljenova koja vodi ka poremećaju posture, bolovima i/ili neurološkim oštećenjima. Nestabilnost se dijagnostikuje rentgenskim, CT i MR snimcima. Nakon toga se odlučujemo da li nestabilnost da lečimo operativno i kojom metodom.
Ukoliko u predelu vrata postoji samo diskus hernija može se raditi operacija od nazad slično kao u slabinskoj kičmi.
BONUS VIDEO:
Izvor: Stetoskop / Lepa&Srećna / Jasmina Glišić